پیچ‌خوردگی مچ پا پس از چرخش ناگهانی پا ایجاد میشود. امکان دارد این نوع آسیب‌دیدگی در زمان فعالیت‌های ورزشی یا در طی انجام فعالیت‌های روزانه بروز دهد. گام برداشتن به شیوه غیر صحیح و یا راه رفتن بر روی سطح ناصاف می‌تواند سبب بروز پیچ‌خوردگی مچ پا شود. آسیب‌دیدگی و پیچ‌خوردگی مچ پا از جمله شایع‌ترین مشکلات مرتبط با پا محسوب میشود.
پیچ‌خوردگی مچ پا
پیچ‌خوردگی مچ پا معمولا زمانی ایجاد میشود که شخص در زمان پریدن یا دویدن بر روی سطح ناصاف فرود می‌آید. برای مثال، در ورزش بسکتبال اگر یک بازیکن پس از پریدن بر روی پای یک بازیکن دیگر فرود بیاید، امکان دارد پیچ‌خوردگی مچ پا ایجاد شود. این آسیب‌دیدگی همچنین در زمان فعالیت‌های روزانه مانند پایین آمدن از روی جدول یا لغزش بر روی یخ نیز ممکن است بروز کند.
پیچ‌خوردگی مچ پا سبب آسیب‌دیدگی رباط‌هایی میشود که از مچ پا محافظت می‌کنند. رباط‌ها حرکت بیش از حد مفصل را کنترل می‌کنند. در زمان پیچ‌خوردگی، رباط بیش از حد دچار کشیدگی شده و به طور جزئی یا به طور کامل پاره میشود.
مشاوره و راهنمایی
با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.
فرم درخواست مشاوره رایگان
فرم درخواست مشاوره رایگان
پیچ‌خوردگی مچ پا به دو صورت ایجاد میشود:
پیچ‌خوردگی مچ پا در اثر چرخش به سمت داخل
شایع‌ترین نوع پیچ‌خوردگی مچ پا زمانی بروز می‌کند که مچ پا به سمت داخل بچرخد. در زمان بروز این نوع آسیب‌دیدگی، رباط‌های خارجی بیش از حد کشیده می‌شوند. سه رباط خارجی مچ پا از بخش خارجی مفصل محافظت می‌کنند. در حدود 90 درصد از پیچ‌خوردگی‌های مچ پا در اثر چرخش مچ به داخل ایجاد میشود. درد همیشه در قسمت خارجی مچ ایجاد شده و معمولا دردی در قسمت داخلی مفصل بروز نمی‌کند.
پیچ‌خوردگی مچ پا در اثر چرخش به سمت خارج
این نوع پیچ‌خوردگی در اثر چرخش مچ پا به خارج ایجاد میشود. در این حالت، رباط داخلی به نام دلتوئید بیش از حد کشیده میشود. درد در قسمت داخلی مفصل مچ پا بروز می‌کند.
همچنین امکان دارد پیچ‌خوردگی در قسمت بالای مچ پا نیز ایجاد شود. بهبود آسیب‌دیدگی در این حالت دشوارتر انجام میشود چرا که رباط‌های بالای مچ پا و همچنین رباط‌های بخش جانبی مفصل دچار آسیب‌دیدگی می‌شوند. رباطی که دو استخوان پا را به هم متصل می‌کند سین‌دسموز نام دارد که در این نوع پیچ‌خوردگی دچار آسیب میشود.
علائم پیچ‌خوردگی مچ پا
شایع‌ترین علائم پیچ‌خوردگی مچ پا عبارتند از:
- ورم مفصل مچ پا
- کبودی اطراف مچ پا، و در برخی از مواقع کبودی از مچ به پایین و انگشتان
- درد در اطراف مچ پا
- دشواری در خم کردن مچ پا به بالا یا پایین
- بروز درد در زمان راه رفتن
درجات شدت پیچ خوردگی مچ پا
بعضی پیچ‌خوردگی‌های مچ پا آسیب‌هایی جزئی هستند که با درمان ناچیزی بهبود می‌یابند، البته موارد شدیدی هم وجود دارد. پیچ‌خوردگی‌های مچ پا سه درجه دارند، که بر مبنای میزان آسیب وارده به رباط‌ها تعیین می‌شوند، این درجات عبارتند از:
1- درجه 1: این نوع پیچ خوردن پا خفیف بوده و تنها باعث میشود رباط ها کمی کشیده شوند. فرد دچار شده به پیچ‌خوردگی درجه 1 قدری احساس درد داشته و ممکن است کمی هم تورم داشته باشد.
2- درجه 2: در اینجا شدت پیچ خوردگی مچ پا متوسط بوده و بخشی از رباط‌ها پاره میشود، که باعث میشود بیمار احساس کنند مفصل مچ پایش شل شده است. مچ پا دردناک شده و تورم و التهاب تاندون مچ پا تا مدتی باقی می‌ماند. قرار دادن وزن بدن بر روی مچ پای آسیب دیده دشوار خواهد بود.
3- درجه 3: این شدیدترین نوع پیچ‌خوردگی است که در آن یک رباط مچ پا به طور کامل پاره میشود. مفصل مچ پا بسیار دردناک شده و به شدت ورم می‌کند. فرد احساس می‌کند که مچ پایش شل و ناپایدار شده و گاهی اوقات در اوائل آسیب‌دیدگی نمی‌تواند هیچ مقداری از وزن بدنش را بر روی مچ پای آسیب دیده قرار دهد.
درد و ورم شایع‌ترین علائم پیچ‌خوردگی مچ پا محسوب می‌شوند و در ناحیه آسیب‌دیدگی معمولا کبودی مشاهده میشود. در روزهای پس از پیچ‌خوردگی، کبودی تا انگشتان پا ادامه پیدا می‌کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه شود؟
در صورت بروز علائم زیر پس از پیچ‌خوردگی مچ پا بایستی به پزشک مراجعه شود. این علائم شامل:
- عدم توانایی در راه رفتن با مچ آسیب‌دیده
- ورم شدید
- علائمی که سریع بهبود پیدا نمی‌کنند و یا بیش از چند روز ادامه دارند
- درد در قسمت بالا یا پایین مچ پا
امکان دارد تشخیص بین پیچ‌خوردگی مچ پا و شکستگی مچ دشوار باشد و در برخی از مواقع به تصویربرداری با اشعه ایکس نیاز می‌باشد. درد و ورم متوسط از علائم شایع پیچ‌خوردگی محسوب می‌شوند ولی علائمی مانند عدم توانایی در قرار دادن وزن بر روی پا یا بروز درد در قسمت استخوان مچ به رسیدگی فوری نیاز دارند.
پیچ‌خوردگی قسمت بالای مچ در اثر آسیب‌دیدگی رباط‌های بالای مچ پا ایجاد میشود. در این نوع پیچ‌خوردگی، رباط بالای مفاصل نیز دچار آسیب‌دیدگی می‌شوند. این رباط‌ها دو استخوان درشت‌نی و نازک‌نی را به هم متصل می‌کنند. امکان دارد پیچ‌خوردگی قسمت بالای مچ به زمان بیشتری برای توان‌بخشی نیاز داشته باشد.
درمان اولیه پیچ‌خوردگی مچ پا
جهت درمان اولیه پیچ‌خوردگی مچ پا از روش‌های زیر استفاده میشود:
- استراحت: استراحت و محافظت از ناحیه آسیب‌دیده از اهمیت زیادی برخوردار است. در صورت بروز درد در زمان قرار دادن وزن بر روی مچ پا، بایستی از عصا استفاده شود. اگر حرکت دادن مچ سبب بروز درد میشود، استفاده از آتل به بی‌حرکت نگه داشتن مچ کمک می‌کند.
- یخ: می‌توان از یخ بر روی ناحیه آسیب‌دیده استفاده کرد. سرما سبب کاهش ورم و درد در ناحیه آسیب‌دیده میشود. پس از آسیب‌دیدگی باید سریعا از یخ استفاده شود. یخ باید برای مدت 20 دقیقه، سه بار در روز (در 48 ساعت اول پس از آسیب‌دیدگی) مورد استفاده قرار گیرد.
- فشرده‌سازی: استفاده از بانداژ جهت فشرده‌سازی ناحیه آسیب‌دیده به کاهش ورم کمک می‌کند. باند فشرده‌ساز نباید بیش از حد محکم بسته شود چرا که می‌تواند سبب بی‌حسی، سوزن سوزن شدن یا افزایش درد شود.
- بالا نگه داشتن ناحیه آسیب‌دیده: مچ پا بایستی بالاتر از سطح قلب نگه داشته شود. این روش به کاهش ورم در ناحیه آسیب‌دیده کمک می‌کند.
بسته به شدت پیچ‌خوردگی امکان دارد برای مدتی به استفاده از عصا در زمان راه رفتن نیاز باشد. استفاده از عصا سبب کاهش میزان وزن وارد بر مچ شده و به بهبود مچ پا کمک می‌کند و همچنین در تسکین درد مچ پا در زمان راه رفتن کمک می‌کند.
فیزیوتراپی چه کمکی به پیچ‌خوردگی مچ پا می‌کند؟
متخصص فیزیوتراپی وضعیت مچ پا را ارزیابی می‌کند. ارزیابی متخصص شامل موارد زیر می‌باشد:
- معاینه ناحیه آسیب‌دیده
- بررسی دامنه حرکتی
- بررسی ورم مفصل
- ارزیابی قدرت
- بررسی قابلیت حرکتی
- ارزیابی تعادل
پس از ارزیابی عارضه، متخصص فیزیوتراپی برنامه درمانی و ورزشی جهت درمان پیچ‌خوردگی مچ پا را طرح‌ریزی می‌کند.
برنامه ورزشی فیزیوتراپی جهت درمان پیچ‌خوردگی مچ پا
جهت بهبود قدرت و دامنه حرکتی مچ پا بایستی از برنامه ورزشی استفاده شود. ورزش باید بدون وارد شدن وزن بر روی مچ پا انجام شود. با گذشت زمان، شدت تمارین ورزشی را می‌توان افزایش داد. برنامه ورزشی ویژه جهت بهبود پیچ‌خوردگی مچ پا شامل:
- تمارین مربوط به دامنه حرکتی: این تمارین ورزشی به بهبود آسیب‌دیدگی کمک می‌کنند. معمولا پس از پیچ‌خوردگی مچ پا، مفاصل در اثر عدم حرکت سفت می‌شوند. بهبود دامنه حرکتی جهت جلوگیری از آسیب‌دیدگی در آینده از اهمیت زیادی برخوردار است.
- تمارین ورزشی ایزومتریک: این نوع تمارین ورزشی سبب افزایش قدرت در اطراف مفصل مچ پا می‌شوند. تمارین ورزشی ایزومتریک در مراحل اولیه توان‌بخشی و زمانی که در اثر حرکت مفصل مچ پا درد ایجاد میشود، انجام می‌شوند.
- تمارین مقاومتی: تمارین ورزشی مقاومتی با حرکت دادن مفصل در مقابل نیروی خلاف جهت حرکت انجام میشود. این نوع تمارین سبب تقویت عضلات اطراف مچ پا و محافت از مفصل می‌شوند.
- تمارین ورزشی جهت بهبود تعادل و حس عمقی: امکان دارد متخصص فیزیوتراپی از تمارین مخصوص جهت بهبود تعادل و حس عمقی اطراف مچ پا استفاده کند. این نوع تمارین به جلوگیری از پیچ‌خوردگی مچ در آینده و همچنین بازگشت به فعالیت‌ها روزانه کمک می‌کنند.
- تمارین ورزشی پلیومتریک: پس از بهبود قابل توجه مچ پا، امکان دارد متخصص فیزیوتراپی از تمارین ورزشی پلیومتریک استفاده کند. ورزش پلیومتریک به افزایش آمادگی جهت انجام فعالیت‌های شامل دویدن و پریدن و تفکیک عضلات در زمان انجام تمارین ورزشی کمک می‌کند.
جهت اطمینان از بی‌خطر بودن تمارین، پیش از انجام هر گونه فعالیت ورزشی بایستی با پزشک مشورت شود.
مشاوره و راهنمایی
با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.
فرم درخواست مشاوره رایگان
بهبود پیچ‌خوردگی مچ پا به چقدر زمان نیاز دارد؟
بهبود پیچ‌خوردگی مچ پا در بیشتر موارد به شش هفته زمان نیاز دارد. امکان دارد بهبود پیچ‌خوردگی شدید چند هفته بیشتر نیز طول بکشد. به ندرت ممکن است که رباط مچ پا پاره شده و یا تا حدی دچار کشیدگی شود که به طور مداوم سبب پیچ‌خوردگی مچ پا شود. در این صورت امکان دارد به جراحی جهت ترمیم رباط مچ پا نیاز باشد.
