درمان کیفوز با فیزیوتراپی: قوز کمر با فیزیوتراپی قابل درمان است؟

بهترین روش درمان کیفوز یا گوژپشتی به علائم و عارضه زمینه‌ای دامن زننده به این بدشکلی بستگی دارد. برای درمان انحنای ناهنجاری گوژپشتی لازم است که ابتدا علت آن تعیین شود. موارد شدید گوژپشتی به جراحی نیاز دارد، اما موارد خفیف تا متوسط را می‌توان به روشی مؤثر با استفاده از مداخله‌های فیزیوتراپی اصلاح کنندۀ ضعفی که در بالای کمر یا گردن وجود دارد، مدیریت کرد.

تمرین‌های کششی و انعطاف‌پذیری علائم کیفوز را کاهش می‌دهد و وضعیت اندامی را بهبود می‌دهد. بستن بریس یا کمربند طبی روش دیگری برای درمان کیفوز، به ویژه کیفوز کودکانی است که استخوان‌های‌شان هنوز در حال رشد است. اگر انحنای کیفوز در مراحل اولیه تشخیص داده شود، اکثر بیماران را می‌توان با موفقیت و بدون نیاز به جراحی درمان کرد تا بیمار به زندگی سالم و فعال خود ادامه بدهد. اما اگر عارضه درمان نشود، بیشتر شدن انحنا موجب بروز مشکلاتی می‌شود که زندگی بیمار را در بزرگسالی تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. چکاپ‌های منظم و تحت نظر گرفتن بیمار برای بررسی پیشرفت تدریجی کیفوز ضروری است. اگر دچار مشکل گوژپشتی هستید، همین امروز برای ارزیابی دقیق و تهیه برنامه مدیریت کیفوز به متخصص فیزیوتراپی مراجعه کنید.

آناتومی ستون فقرات

ستون فقرات یکی از مهم‌ترین بخش‌های بدن است که به پنج ناحیه تقسیم می‌شود، از نخاع و اندام‌های داخلی محافظت می‌کند، حمایت ساختاری ارائه می‌دهد و حرکت بالاتنه را ممکن می‌سازد.

ستون فقرات گردنی از هفت مهره اول این ساختار تشکیل می‌شود. ستون فقرات صدری ناحیه بعدی ستون مهره‌ها است که از دوازده مهره در میانه بالاتنه تشکیل می‌شود. پنج مهرۀ بعدی، ستون فقرات کمری را شکل می‌دهد و ساکروم یا استخوان خاجی، تشکیل شده از سه مهره به هم جوش خورده، و استخوان دنبالچه که در واقع چهار مهره به هم جوش خورده است، در پایه ستون فقرات قرار می‌گیرد.

انسان بدون ستون فقرات نمی‌تواند صاف بایستد. مهره‌های ستون فقرات از ریشه‌های عصب و نخاع خروجی از مغز محافظت می‌کند؛ وجود این عصب‌ها برای انتقال پیام‌های مغز به اندام‌ها و انتقال پیام‌های اندام‌های در حال حرکت به مغز ضروری است.

مشاوره و راهنمایی

با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.

فرم درخواست مشاوره رایگان

انحراف‌های شایع ستون فقرات

انحراف‌های ستون فقرات و ناهنجاری‌های حالت اندامی بسیار شایع است. شایع‌ترین انحراف‌های ستون فقرات به شرح زیر است:

لوردوز یا گودی کمر: انحنای شدید و غیرعادی رو به داخل مهره‌های کمری که اصطلاحاً پشت تاب‌دار نیز گفته می‌شود.
کیفوز یا گوژپشتی: تحدب یا گردی غیرعادی مهره‌های صدری.
پشت صاف: از بین رفتن انحنای ستون فقرات در ناحیه گردنی، صدری و کمری.
اسکولیوز: انحنای جانبی غیرعادی ستون فقرات.

انواع کیفوز

چند نوع کیفوز شایع وجود دارد. علائم کیفوز ظاهری و جسمی است و به علت و شدت عارضه بستگی دارد. علامت جسمی کیفوز این است که فرد در بخش فوقانی پشت بدن، گردن و کتف‌ها احساس درد می‌کند و دچار خشکی، گرفتگی و خستگی عضلات می‌شود. از نظر ظاهری نیز گردی قوز ستون فقرات به تدریج بیشتر می‌شود. زاویه انحنا و شدت آن را می‌توان اندازه‌گیری کرد و تحت نظر داشت.

کیفوز مادرزادی: کیفوز مادرزادی پیامد رشد نامناسب ستون فقرات جنین در رحم مادر است. کیفوز مادرزادی در نوزادان و کودکان مشاهده می‌شود. شدت ناهنجاری ستون فقرات در زمان تولد متغیر است و ممکن است بیشتر یا کمتر شود.
کیفوز صدری وضعیتی: این نوع گوژپشتی نتیجه مستقیم وضعیت اندامی نامناسب در مدت زمان طولانی است. کیفوز وضعیتی در میان خانم‌های بزرگسال شایع‌تر است و عارضه‌ای محیطی محسوب می‌شود. کار اداری و سبک زندگی غیرفعال و گرد شدن شانه‌ها به دلیل قوز کردن هنگام کار از علل متداول کیفوز وضعیتی به شمار می‌آید.
کیفوز دژنراتیو: رو به جلو خم شدن در گذر زمان موجب تحلیل رفتن و ساییدگی ستون فقرات می‌شود و به کیفوز دژنراتیو دامن می‌زند. این نوع کیفوز عموماً سالمندان را درگیر می‌کند.
هایپرکیفوز یا گوژپشتی شدید مهره‌های صدری: تحدب ستون فقرات در این حالت بیشتر از 40 درجه است. این عارضه را علی‌رغم شدید بودن می‌توان مدیریت و اصلاح کرد.
کیفوز تغذیه‌ای: کمبود مواد مغذی مانند ویتامین دی که برای رشد و سلامت استخوان‌ها مهم است نیز می‌تواند موجب کیفوز شود. کیفوز تغذیه‌ای در خردسالان و سالمندان مشاهده می‌شود.

درمان کیفوز با فیزیوتراپی

فیزیوتراپی نخستین درمانی است که برای اصلاح ناهنجاری و نقص‌های عملکردی شدید یا بهبود پس از جراحی به ذهن بسیاری از مردم می‌رسد. متخصص فیزیوتراپی عدم تعادل عضلانی را که موجب بدشکلی‌های ستون فقرات می‌شود، مدیریت می‌کند تا به این ترتیب وضعیت اندامی اصلاح شود و درد و علائم کیفوز کمتر شود. برنامه فیزیوتراپی برای کنترل درد، افزایش قدرت، توانایی حرکتی و استقلال و راحتی بیمار در انجام دادن فعالیت‌های روزمره مفید است. هر چند انحنای غیرعادی کیفوز را با استفاده از فیزیوتراپی نمی‌توان اصلاح کرد، اما فیزیوتراپی درد را تسکین می‌دهد. جلسات فیزیوتراپی به مدت شش هفته، دو یا سه بار در هفته برگزار می‌شود. روش‌های بسیار دیگری نیز برای اصلاح کیفوز وجود دارد که یکی از ساده‌ترین آنها اصلاح وضعیت اندامی هنگام نشستن یا ایستادن است. توجه مداوم به وضعیت عضلات معادل انجام دادن مستمر حرکات اصلاحی است.

پزشک عمومی یا متخصص پیش از هر چیز از شما می‌خواهد که نگرانی‌ها و وضعیت سلامت عمومی‌تان را شرح بدهید و بگویید که این ناهنجاری چه اثری بر زندگی‌تان گذاشته است. سپس اگر رشدتان هنوز کامل نشده باشد، پزشک بررسی می‌کند که چه مقدار از رشد و نموتان باقی مانده است.

ارزیابی

لازم است که متخصص فیزیوتراپی وضعیت پشت بدن، بازوها و پاها را بررسی کند، بنابراین باید لباس‌تان را برای انجام معاینه دربیاورید. در اغلب مراکز به شما گان داده می‌شود، اما اگر شرت و تی‌شرت یا سینه‌بند ورزشی داشته باشید، احتمالاً راحت‌تر خواهید بود. متخصص کمر و پشت بدن را معاینه و میزان انعطاف‌پذیری آن را بررسی می‌کند. همچنین متخصص از شما می‌خواهد که رو به جلو خم شوید تا کیفوز بیشتر مشخص شود این موقعیت را اصطلاحاً وضعیت آدام می‌گویند. متخصص بازوها و پاها را نیز معاینه می‌کند تا مطمئن شود که مشکلی در عملکرد نخاع وجود ندارد.

سپس متخصص فیزیوتراپی دستور انجام عکس‌برداری می‌دهد. عکس‌برداری برای بررسی وجود کیفوز و شدت آن ضروری است. متخصص زاویه کیفوز (زاویه کاب) را در عکس رادیوگرافی اندازه‌گیری می‌کند. در صورت لزوم آزمایش‌های بیشتری مانند MRI انجام می‌شود.

اگر قرار باشد که کیفوز فقط تحت نظر گرفته شود، از شما خواسته می‌شود که چند ماه بعد، غالباً 6 ـ 9 ماه بعد، برای معاینه و عکسبرداری مجدد مراجعه کنید.

تحت نظر گرفتن بیمار

متداول‌ترین طرح درمان کیفوز این است که بیمار فقط تحت نظر گرفته می‌شود و در فواصل شش تا نه ماهه به متخصص فیزیوتراپی مراجعه می‌کند. جلسات ویزیت معمولاً شامل معاینه و عکسبرداری مجدد می‌شود تا متخصص بررسی کند که آیا کیفوز بیشتر شده است یا خیر. اگر کیفوز هر بار تقریباً مانند دفعه قبل باشد، بیمار تا زمان اتمام رشد تحت نظر گرفته می‌شود رشد معمولاً در بازه سنی 16 ـ 18 سال به پایان می‌رسد. چون کیفوز غالباً همراه با درد است، مصرف داروهای مسکن یا ضدالتهاب به بیماران توصیه می‌شود. درد کیفوز شوئرمن غالباً برطرف می‌شود، هر چند ممکن است رفع کامل درد چند سال طول بکشد.

بستن بریس

نوجوانان دچار کیفوز خفیف تا متوسط باید بریس ببندند. بریس در دورانی که استخوان‌ها هنوز در حال رشد است، به منظور جلوگیری از بیشتر شدن بدشکلی بسته می‌شود.

بستن بریس در ابتدا باعث ناراحتی می‌شود و بیمار احساس می‌کند که بریس حرکاتش را محدود می‌کند. اما اکثر بیماران پس از مدتی به بریس عادت می‌کنند. بریس‌های مدرن به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بیمار راحت‌تر باشد و بتواند بسیاری از فعالیت‌های روزمره را انجام دهد.

بیماران باید تا زمان اتمام رشد ستون فقرات، که معمولاً حدود 14 یا 15 سالگی است، از بریس استفاده کنند. بستن بریس معمولاً به بزرگسالانی که رشدشان متوقف شده، توصیه نمی‌شود، چون بریس کمکی به اصلاح وضعیت ستون فقرات نخواهد کرد.

ورزش درمانی و حرکات اصلاحی

حرکات اصلاحی کیفوز بسیار متنوع است و از تمرین‌های ساده افزایش دامنه حرکتی تا حرکات تقویت کننده پشت بدن متغیر است. اکثر افراد شانه‌ها و بالاتنه‌شان تحت فشار است و اگر گرفتگی و خشکی عضلات گردن و شانه‌ها را برطرف کنند، درد و ناراحتی مزمن‌شان کمتر می‌شود.

حرکت پل با حمایت

حرکت پل با حمایت برای کشش ستون فقرات در حالی که از آن حمایت می‌شود و صاف کردن عضلات مرکزی، انجام می‌شود. این حرکت پل عضلات مفصل ران، پشت بدن و همسترینگ را به کار می‌گیرد، عضلات چهارسر و فلکسور ران را تحت کشش قرار می‌دهد و قفسه سینه را باز می‌کند.

به پشت روی زمین دراز بکشید.
زانوها را خم کنید و پاشنه‌ها را به باسن‌ نزدیک کنید. در این حالت وقتی بازوهای‌تان را دراز می‌کنید باید بتوانید پاشنه را با انگشت میانی لمس کنید.
یک آجر یوگا زیر استخوانی خاجی، دقیقاً بالای استخوان دنبالچه بگذارید. این محل تنها نقطه پایدار و راحت است.
از ثابت بودن آجر مطمئن شوید. هنگام انجام دادن حرکت باید راحت باشید.
اگر در گردن احساس گرفتگی کردید و چانه رو به پایین به سمت گردن فشرده شده بود، یک حوله یا پتو را دو یا سه بار تا کنید و زیر شانه‌ها بگذارید. پتو فشار روی گردن را از بین می‌برد.
دست‌ها را صاف روی زمین کنار پهلوها بگذارید.
عضلات را شل کنید، عمیق نفس بکشید و 3 ـ 5 دقیقه در این حالت باقی بمانید.
آجر را بردارید و لگن را به آرامی پایین بیاورید.
زانوها را به سمت قفسه سینه بیاورید و 1 دقیقه در این حالت بمانید.
قبل از نشستن به آرامی به پهلوی راست بچرخید.