خار پاشنه یک برجستگی استخوانی کوچک است که ممکن است روی استخوان پاشنه، پشت پاشنه یا کف پاشنهی پا شکل بگیرد. خار پاشنه به علت التهاب مزمن تاندون آشیل یا بافت تاندونی سفت به نام پلانتار فاسیا (Plantar fascia) که منجر به آسیب دیدن تراکم استخوان در مدت زمان طولانی میشود ، اتفاق میافتد.
چگونه خار پاشنه ایجاد میشود؟
در هر قدمی که بر میدارید یکی از پاشنهها باید کل وزن بدنتان را تحمل کند. که معادل ۲۰ برابر وزن بدن شما میباشد.
بار میتواند توسط لایهای چربی زیر پاشنه پا و یک تاندون یا رباط پهن (یک بافت فیبری که عضلات و استخوانها را به هم متصل میکند) در کف پا، کاسته شود.
این تاندون، پلانتار فاسیا (Plantar Fascia) نام دارد و استخوان پاشنه پا را به سمت جلو میکشد ( برخلاف تاندون آشیل که آن را به عقب میکشد).
خارهای پاشنه اغلب به علت کشیدگی عضلات و رباط های پا، کشش پلانتار فاسیا ، و تکرار پاره شدن غشای پاشنه استخوانی اتفاق می افتد. خار پاشنه مخصوصا در ورزشکاران شایع است، زیرا فعالیت آنها شامل مقدار زیادی دویدن و پریدن است
اگر بدن خود را به طور مناسب گرم نکند یا شخصی کم تحرک که آخر هفتهها ورزشهای سنگین انجام می دهد، ممکن است به عضلات کف پا بیشازحد فشار آورد یا سبب کشیدگی تاندون آشیل شود.
هنگامی که فشار بیش از حد اعمال میشود، تاندون سفت میشود و به طرز دردناکی ورم میکند که همین امر فشار مضاعفی روی فاسیا و عضلات کف پا ایجاد میکند. پلانتار فاسیا تحت تنش، متورم میشود و حتی ممکن است دچار پارگیهای کوچکی شود.
زمانی که شما در حالت استراحت قرار میگیرید عضلات کف پا تلاش میکنند تا از تاندون آسیب دیده محافظت کنند. درد پاشنه در این حالات دیگر احساس نمیشود اما به محض اینکه دوباره بلند میشوید و وزن روی پا اعمال میشود درد شدیدی احساس میکنید
وقتی که شروع به حرکت کنید، ممکن است پلانتار فاسیا دچار پارگی های کوچک شود که این امر ایجاد یک چرخهی معیوب، آسیب و درد را تشدید میکند.
تورم در محل آسیب، سلولهای استخوانی پاشنه را که تشکیلدهندهی استخوان هستند، تحریک میکند که در این ناحیه رسوب کرده و در نتیجه باعث ایجاد یک برجستگی استخوانی میشود.
اما علت خار پاشنه بهتنهایی باعث ایجاد درد نمیشود. خار پاشنه در نتیجه فشار سنگین طولانیمدت ایجاد میشود که نشانهی تورم مزمن در بافتهای اتصالی میباشد.
البته خار پاشنه می تواند خود به خود، بدون تورم یا درد اتفاق بیفتد. یا ممکن است به برخی انواع آرتروز مرتبط باشد. وتورم در فاسیای پا حتما موجب خار پاشنه نمیشود.
مشاوره و راهنمایی
با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.
فرم درخواست مشاوره رایگان
دلایل ایجاد خار پاشنه چیست؟
خار پاشنه اغلب به علت ترکیبی از عوامل زیر اتفاق میافتد، شامل :
- ضربات مکرر به کف پا مانند فعالیت های ورزشی که در آن پاشنه پا بطور مکرر به زمین کوبیده میشود(افرادی که باله میرقصند)
- سفت بودن عضلات پشت ساق پا یا سفت بودن تاندون آشیل
- چرخش کف پا به خارج یا پرونیشن
- قوس کف پای زیاد یا کم و صافی کف پا
- فعالیت بدنی جدید یا افزایش شدت فعالیت بدنی
- راه رفتن یا دویدن روی زمین سخت یا ناهموار
- استفاده از کفش نامناسب
- افزایش سن که منجر به تغییر جنس بافت فاشیای پلانتار
- چاقی
علائم خار پاشنه چیست؟
- درد بسیار شدید در زیر یا کنارپاشنهی پا
- معمولاً درد با استراحت کردن از بین میرود اما بعد از بلند شدن شدیدتر از قبل است.
- بیشتر در ساعات اولیه روز دردناک است.
- این امکان وجود دارد که هنگام صبح عضلات پا یا ساق پا خیلی سفت شوند که این امر راه رفتن را بسیار دشوار میکند.
- با راه رفتن روی سطوح سفت یا حمل کردن اجسام سنگین شدیدتر میشود.
- گاهی ممکن است خارپاشنه بدون علامت باشد.
چه افرادی بیشتر در معرض خطر هستند؟
- بیشتر افراد درگیرکسانی هستند که میان سال هستند و یا اضافهوزن دارند. اضافهوزن فشار زیادی به عضلات، تاندونها و استخوانها میآورد و با افزایش سن لایه چربی ضربهگیر کف پا نازکتر شده دیگر مثل قبل عملکرد ضربه گیری موثری نخواهد داشت.
- افرادی که فقط در اخر هفته ورزش میکنند و عضلاتشان برای فعالیتهای شدید ناگهانی کشش ندارد.
- افرادی که انحراف و چرخش مچ پا دارند
تشخیص
تشخیص این بیماری با صحبت پزشک با بیمار و معاینه است و معمولا نیازی به بررسی پاراکلینیکی ندارد. در معاینه فشار به زیر پاشنه در ناحیه ایکه به سمت داخل پاشنه نزدیکتر است موجب احساس درد میشود. اما رادیو گرافی برای اطمینان از تشخیص درست و رد علل احتمالی دیگر برای درد پاشنه مثل آرتروز، ممکن است به دستور پزشک انجام شود.
درمان غیر جراحی خار پاشنه چیست؟
اگر پاشنه درد دارید که بیش از یک ماه طول می کشد، بهتر است تحت نظر یک درمانگر موارد زیر را انجام دهید.
- استراحت : اگر درگیر فعالیت وزشی خاصی هستید که در آن پاشنه پا تحت ضربات و فشار مداوم است باید این فعالیت ورزشی را کم و یا حتی موقتاً قطع کنید.
- کمپرس سرد: پاشنه پا را روی یک بطری یخزده یا کیسه پلاستیکی حاوی تکه های یخ بگذارید. روزی ۴-۳ بار و هر بار ۲۰ دقیقه این کار را تکرار کنید.
- دارو : دارو های ضد التهابی موجب کاهش درد و التهاب میشود.
- نرمش : انجام برخی نرمش های خاص که عضلات پشت ساق فاشیای پلانتار را تحت کشش ملایم قرار داده و آنها را نرم و قابل انعطاف میکنند. این نرمش ها عبارتند از
-
کشش عضلات پشت ساق :
به طرف یک دیوار بایستید. یک پا را جلوتر از پای دیگر قرار میدهیم بطوریکه یک زانو کمی خم و و زانوی دیگر کاملاً صاف باشد. کف هر دو دست را هم به دیوار جلو تکیه میدهیم. سپس بدون اینکه محل کف پاها روی زمین را تغییر دهیم سعی میکنیم تنه خود را به دیوار نزدیک تر کنیم، زانوی خم شده را بیشتر خم کنیم تا در پایی که زانویش صاف است مچ پا بیشتر خم شود. با این کار عضلات پشت ساق و تاندون آشیل تحت کشش قرار میگیرند.
این کار را خیلی به آرامی انجام میدهیم تا وقتی که یک کشش ملایم را در پشت پا احساس کنیم. وضعیت را برای ده ثانیه حفظ کرده و سپس به آرامی به حالت اول باز میگردیم. نرمش را ۲۰ مرتبه تکرار میکنیم.
-
کشش فاشیای پلانتار :
در حالت نشسته پای مبتلا را روی زانوی سالم قرار میدهیم و پنجه پا را با دست گرفته و به طرف خود میکشیم تا فاشیای کف پا در حالت کشش قرار گیرد. به مدت ده ثانیه این کشش را ادامه داده و سپس به حالت اول باز میگردیم. ۲۰ مرتبه نرمش را انجام میدهیم.
- تزریق کورتون : تزریق دارو در محل درد ممکن است توسط پزشک معالج برای درمان استفاده شود. توجه داشته باشیم که تزریق های مکرر خطرناک بوده و ممکن استبر اثر این تزریقات فاشیای کف پا پاره شده و فرد دچار صافی کف پا و درد مزمن شود.
- کفی طبی : کفی های سیلیکونی زیر پاشنه را نرم نگه داشته و آنرا از ضربات مکرری که درد را تشدید میکند حفظ میکند.
- اسپلینت شبانه : معمولاً وقتی فرد در شب میخوابد کف پایش به پایین خم شده و این موجب میشود تا فاشیای پلانتار ریلاکس شده و در صبح که فرد از خواب بلند میشود طول آن قدری کوتاه تر شده است و همین امر موجب شدت درد صبحگاهی است. با استفاده از یک آتل یا اسپلینت در هنگام خواب که به پا و ساق بسته میشود مچ پا در حالت ۹۰ درجه نگه داشته شده تا کشش فاشیای پلانتار در حین خواب حفظ شود. این روش گرچه کمی ناراحت کننده است ولی موثر است.
- شاک ویو: با این روش با تاباندن امواج پرقدرت صوتی به ناحیه پاشنه روند ترمیم آسیب های فاشیای پلانتار تسریع میشود. اثر این روش در همه بیماران یکسان نبوده و ثابت شده نیست.
راههای پیشگیری و جلوگیری از خارهای پاشنه چیست؟
- می توانید با پوشیدن کفش های مناسب با پاشنه ای اندازه، انتخاب کفش مناسببرای هر فعالیتی، گرم کردن و انجام تمرینات کششی قبل از هر فعالیت از اتفاقات بد جلوگیری کنید.
- از پوشیدن کفش پاشنه بلند و تخت در ورزش ها اجتناب کنید.
- اگر اضافه وزن دارید، کم کردن وزن می تواتد از خار پاشنه جلوگیری کند.
- استفاده از کفش و کفی طبی سفارشی تحت نظر کارشناس ارتوپدی فنی با توجه به اینکه بیومکانیک پای هر فرد متفاوت است میتواند تا حد زیادی از ایجاد خار پاشنه جلوگیری کند و یا منجر به کاهش درد در صورت بروز خارپاشنه شود.
مشاوره و راهنمایی
با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.