بیماران سرطانی اغلب پس از به پایان رسیدن درمان خود، این سؤال را از خود میپرسند – حالا چه باید کرد؟ بعد از گذشت چندین ماه از درمانها و مراجعات مختلف، زمان آن فرا رسیده است که مرحله بعدی روند بهبودیتان را در پیش بگیرید. همچنین حال که فرصت بیشتری برای تمرکز بر روی سلامتی خود دارید، شاید احساس متفاوتی داشته باشید. اگرچه این مرحله، هیجانانگیز و شاید نگران کننده است، اما میتواند ترکیبی از احساسات نیز باشد. خبر خوب این است که داشتن تغذیه مناسب میتواند به شما کمک کند تا سلامتی خود را کنترل کنید. تغذیه مناسب بخش مهمی از برنامهی مراقبتی شما پس از درمان سرطان است.
تغذیه میتواند به موارد زیر کمک کند:
- بهبودی و بازیابی از بیماری
- بازیابی قدرت و وزن
- مدیریت و کنترل عوارض باقیمانده از دوران بیماری
- کاهش خطر ابتلای مجدد به سرطان در آینده و حفظ وضعیت سلامتی
- حفظ وزن سالم
موارد لازم برای داشتن یک سبک زندگی سالم پس از سرطان
خوردن غذای سالم بعد از درمان سرطان لزوماً شامل یک رژيم غذایی سخت و وقتگیر نیست. میتوانید این کار را با ایجاد تغییرات کوچک شروع کنید. همانطور که در برنامه غذایی خود تغییرات کوچکی ایجاد میکنید، این تغییرات کمکم به بخشی از سبک زندگی شما تبدیل میشوند. نقطه شروعی مفید برای این کار، یادگیری و پیروی از دستورالعملهای تغذیهای است. انستیتوی تحقیقات سرطان آمریکا (AICR) توصیههای ساده و روشنی را برای پیشگیری از سرطان ارائه کرده است. این توصیهها بر اساس یافتههای بهدستآمده از تحقیقات علمی در مورد تأثیر تغذیه و سبک زندگی سالم بر بروز سرطان و عود سرطان، میباشند:
- وزن خود را در محدوده مناسب نگه دارید. افراد بزرگسال باید در طول زندگی، مراقب افزایش وزن خود باشند. یک روش خوب برای این منظور این است که وزن خود را در یک محدوده سالم نگه دارید (BMI بین 18.5 تا 25). رسیدن به وزن سالم و حفظ آن، یکی از مهمترین کارهایی است که میتوانید انجام دهید. دوازده نوع سرطانی که انستیتوی تحقیقات سرطان آمریکا مورد مطالعه قرار دادند، با وزن بالاتر از حد طبیعی و چاقی ارتباط دارند. بالا بودن وزن معمولا نشاندهنده بالا بودن میزان چربی بدن است. سطح بالای چربی در بدن میتواند محیط مناسبتری را برای رشد سرطان ایجاد کند. چربی میتواند مواد شیمیایی آزاد کند که باعث میشوند سلولهای سرطانی به راحتی رشد کنند.
- در زندگی روزمرهتان، فعالیت جسمانی داشته باشید. بیشتر راه بروید و کمتر بنشینید. این نکته حائز اهمیت است که تحرک بیشتری را در برنامه روزانه خود بگنجانید. توصیه میشود که حداقل 150 دقیقه در هفته فعالیت بدنی متوسط یا 75 دقیقه فعالیت بدنی شدید داشته باشید. حتی فعالیتهای سادهای مانند پیادهروی، باغبانی، یوگا یا کارهای خانه میتواند به شما در رسیدن به اهداف کمک کند. ورزش به شما کمک میکند تا وزنتان را کنترل کنید و سطح هورمونهایی که باعث رشد سرطان میشوند را کاهش میدهد.
- یک رژیم غذایی سرشار از غلات، سبزیجات، میوهها و حبوبات داشته باشید. غذاهای گیاهی مانند غلات، سبزیجات، میوهها و حبوبات، حاوی بسیاری از مواد تشکیلدهندهی سالم هستند که میتوانند به جلوگیری از سرطان کمک کنند. این مواد غذایی حاوی فیبر فراوان، ویتامینها، مواد معدنی و مواد غذایی گیاهی هستند. این غذاها همچنین به طور طبیعی کمکالری هستند و از این رو به شما در حفظ وزن سالم کمک میکنند. خوردن انواع غذاهای گیاهی رنگی برایتان مفید است. آجیل و مغزها نیز بخشی از یک رژیم غذایی سالم گیاهی هستند.
- مصرف غذاهای “فست فود” و سایر غذاهای فرآوری شده و پر چرب، نشاسته یا قند را محدود کنید. محدود کردن این خوراکیها، به کنترل کالری دریافتی و حفظ وزن سالم کمک میکند. این غذاهای فرآوری شده معمولاً کالری زیادی دارند. خوردن زیاد این غذاها میتواند منجر به بالا رفتن وزن، اضافه وزن یا چاقی شود.
- گوشت قرمز کمتر مصرف کنید و از مصرف گوشتهای فرآوری شده خودداری کنید. گوشتهای قرمز شامل گوشت گاو و گوشت گوسفند است. توصیه میشود برای پیشگیری از سرطان روده بزرگ، بیش از 340 تا 500 گرم گوشت در هفته مصرف نکنید. گوشتهای فرآوری شده شامل ژامبون، سوسیس، بیکن، سالامی و هات داگ میشوند. بهتر است از مصرف این غذاها خودداری کنید زیرا حتی مقادیر کم آنها هم میتواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
- مصرف نوشیدنیهای شیرین شده با شکر را محدود کنید. همیشه آب و نوشیدنیهای بدون قند بنوشید. نوشیدنیهای شیرین شده با شکر سالم نیستند و معمولاً بدون داشتن مواد مغذی بیشتر، کالری اضافی به بدن میدهند. نوشیدن و دریافت کالری بیشازحد و غیرضروری از نوشیدنیهای شیرین شده با شکر میتواند باعث افزایش وزن شود.
- مصرف الکل را محدود کنید. برای پیشگیری از سرطان، بهتر است اصلاً الکل مصرف نکنید. الکل در هر نوع خود – آبجو، شراب، یا مشروبات الکلی – با ابتلا به 6 نوع از سرطان در ارتباط است. کسانی که تمایل به مصرف الکل دارند، نباید بیشتر از 1 بار در روز برای خانمها و 2 بار در روز برای آقایان بنوشند.
- از مکملهای غذایی برای پیشگیری از سرطان استفاده نکنید. یک رژیم غذایی سالم و سرشار از میوههای رنگی، سبزیجات، غلات، حبوبات و پروتئین بدون چربی بهترین راه برای دریافت مواد مغذی کافی است. اگر فکر میکنید که تنها با رژیم غذایی قادر به تأمین نیازهای تغذیهای خود نیستید، قبل از استفاده از مکمل جدید و بدون نسخه، با تیم مراقبتهای بهداشتی و سلامت خود صحبت کنید.
مشاوره و راهنمایی
با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.
فرم درخواست مشاوره رایگان
برنامهای برای وضعیت سلامتی بهتر
ایجاد یک برنامه برای سبک زندگی سالم
مرحلهی پس از رهایی از سرطان، میتواند برای فرد کمی دشوار و پیچیده باشد زیرا برای اولین بار در مدت زمان طولانی میتوانید مسئولیت سلامتی خود را بر عهده بگیرید. وقت آن است که دوباره کنترل وضعیت خود را در دست بگیرید. در پیش گرفتن یک سبک زندگی سالم که شامل غذاهای مغذی و فعالیت بدنی باشد، راهی عالی برای کنترل سلامتیتان است. برای تنظیم کردن یک برنامهی مناسب، بهتر است با تیم پزشکی خود مشورت کنید.
با تغییرات کوچک شروع کنید و هدفی را در پیش بگیرید که شما را در مسیر خود قرار میدهد. یک قانون کلی خوبی که باید به آن اشاره کنیم، این است که اهداف خود را دستهبندی کنید:
- اهداف خاصی را تعیین کنید زیرا دستیابی به اهداف کلی بسیار دشوارتر است. مثلاً به جای اینکه بگویید “من به باشگاه میروم” بهتر است بگویید “من 2 روز در هفته و یک روز در آخر هفته به باشگاه میروم.”
- اهداف قابل اندازهگیری را تعیین کنید زیرا زمانی که کاری دارید که باید برای آن تلاش کنید، رسیدن به اهداف آسانتر میشود. به جای اینکه بگویید “من میوه و سبزیجات بیشتری خواهم خورد” بهتر است بگویید “هر روز 5 نوع مختلف از میوه و سبزیجات را میخورم.”
- اهداف قابل دستیابی را تعیین کنید که برای شما و سبک زندگی فعلی شما منطقی باشد. از جسارت کردن و امتحان چیزهای جدید نترسید. مثلاً “امتحان کردن طرز تهیهی یک غذای جدید در هر هفته” ممکن است یک هدف قابل دستیابی برای شما باشد زیرا انرژی کافی برای آن را دارید و از پخت و پز لذت میبرید. اگر دوست ندارید آشپزی کنید، به جای آن یک اسموتی (مخلوط آبمیوهها) جدید را امتحان کنید. اسموتیها را میتوان به راحتی در مخلوطکن درست کرد.
- اهداف تعیینشده واقعگرایانهای را برای خود مشخص کنید که در این مرحله از روند درمان سرطان برای شما قابل انجام است. اگر به تازگی درمان خود را به پایان رساندهاید و هنوز هم دچار برخی از عوارض جانبی باقیمانده از آن، مانند احساس خستگی مفرط هستید، شاید در ابتدا پختن یک شام سالم یک هدف واقعبینانه نسبت به وضعیتتان نباشد. در عوض یک غذای راحت درست کنید، مثل سینه مرغ کبابی مرینت شده (مزه دار کردن با انواع چاشنیها) که میتوانید آن را به روشهای مختلف در وعدههای غذایی خود در طول هفته استفاده کنید.
- اهداف زمانبندی شدهای را مشخص کنید که یک چارچوب زمانی برای کمک به شما در ادامه مسیر باشد. به طور مثال، برای کسانی که اغلب وعدههای غذایی را درست سروقت خود نمیخورند، تعیین وقت مشخصی از روز برای خوردن صبحانه، ناهار و شام مفید خواهد بود. خوردن وعدههای غذایی منظم به شما کمک میکند تا از گرسنگی بیشازحد و همچنین پرخوری خودداری کنید.
برای تعیین اهداف خود و استفاده از چیزهایی که آموختهاید، میتوانید از چک لیستی به صورت زیر استفاده کنید. برای کمک به رسیدن به اهداف خود، به طور مرتب با تیم پزشکی و متخصص تغذیه در تماس باشید.
مدیریت عوارض طولانیمدت ناشی از درمان سرطان
درمان سرطان ممکن است باعث بروز مشکلات غذایی شود که پس از پایان درمان نیز ادامه خواهد داشت. عوارض جانبی مانند احساس خستگی مفرط یا بیاشتهایی طبیعی است و اغلب به مرور زمان از بین میروند. خبر خوب این است که داشتن یک رژیم غذایی سالم میتواند به کنترل این عوارض کمک کند. در ادامه، به نکاتی برای کمک به رفع مشکلات معمول در غذا خوردن که میتوانند پس از درمان سرطان ادامه پیدا کند، اشاره خواهیم کرد.
برای خستگی مفرط:
- کمک بخواهید
- از خانواده و دوستان بخواهید در تهیه وعدههای غذایی و همچنین در انجام سایر کارهای روزمره به شما کمک کنند. غذاهای سالم بخورید، از خوردن غذاهای چرب و سرخ شده پرهیز کنید.
- کارهای کمتری را تقبل کنید. بر عهده گرفتن مسئولیتها یا کارهای داوطلبانه و حتی سرگرمیهای مورد علاقه خود را کاهش دهید.
- در صورتی که جدیداً دچار خستگی زیاد میشوید، تیم درمانی خود را مطلع کرده و از آنها در زمینه مدیریت این علائم راهنمایی بخواهید.
- برای کارهایی که میخواهید در طول روز انجام دهید، اهداف واقعبینانه تعیین کنید و از دیگران بخواهید تا به شما کمک کنند.
- مثبت اندیش باشید
- فقط به همان روزی که در آن هستید، فکر کنید و هر روز را به عنوان یک شروع تازه نگاه کنید.
- کاری را انجام دهید که دیروز انجام ندادهاید.
- اگر از کمبود انرژی خود ناامید و دلسرد شدهاید، با تیم درمانی خود در مورد این که چه کاری میتواند به شما کمک کند، مشورت کنید.
- در روز حداقل 8 لیوان آب یا مایعات بنوشید، مگر اینکه پزشکتان دستور دیگری داده باشد و از مصرف الکل خودداری کنید.
- روز خود را به چند بازه زمانی کوچکتر تقسیم کنید. سعی کنید هر بار 15 دقیقه حضور در لحظه داشته باشید.
- کاملاً حواستان به این حاضر بودن در لحظه باشد، گذشته را پشت سر گذاشته و نگرانیهای فردا را برای فردایتان بگذارید. روی همان لحظهای که در آن زندگی میکنید تمرکز کنید.
- استراحت کنید
- در طول روز دست از کارها بکشید و استراحت کنید. در روزهای استراحتتان، اصلاً احساس گناه و قصور نکنید.
- سعی کنید در روزهای پرانرژی در انجام کارها زیادهروی نکنید تا بتوانید انرژیتان را حفظ کنید.
- پنج نفس عمیق بکشید، تنفستان را تا انتهای دیافراگم پایین ببرید (دم و باردم عمیق). این کار به افزایش گردش اکسیژن در بدن کمک میکند.
- وقتی را برای مدیتیشن بگذارید. ثابت شده است که مدیتیشن میتواند به سلامت قلب و عروق و ایمنی بدن کمک میکند.
- حداقل هشت ساعت در شب بخوابید. در ساعتهای معینی از شبانه روز بخوابید و بیدار شوید.
- در طول روز وقتی را برای استراحت یا چرت کوتاه (بیشتر از 45 دقیقه نباشد) اختصاص دهید.
- مدیتیشن، تصور هدایتشده، دعا و نماز یا راهکارهای دیگری را برای کمک به آرامش و کاهش استرس خود امتحان کنید.
- از روزهای خوب بهره ببرید
- فعالیتهای خود را در بهترین زمانهایی از روز که بیشترین انرژی را دارید، انجام دهید.
- زمانی از روز را که بیشترین انرژی را دارید مشخص کنید و از این زمان برای فعالیتهایی که برای شما مهم هستند مانند انجام کار یا توجه به فرزندان خود استفاده کنید.
- در روزهایی که انرژی بیشتری دارید، سوپ یا خورش را به مقدار زیاد درست کنید تا غذایی آماده برای وعدههایتان داشته باشید.
- فعالیت جسمانی داشته باشید البته تا حدی که تحمل آن را داشته باشید، به آرامی فعالیتتان را شروع کنید و تا حداکثر 150 دقیقه فعالیت در حداقل 3 روز در هفته افزایش دهید.
- وقت خود را با کمک افراد حامی خود صرف کارهایی کنید که از آنها لذت میبرید.
کماشتهایی (فرد احساس گرسنگی ندارد)
- به طور منظم و سروقت غذا بخورید
- به جای 3 وعده غذایی اصلی، 5 یا 6 وعده غذایی کوچک در طول روز بخورید.
- یک برنامه زمانبندی برای خوردن و آشامیدن داشته باشید و یک زنگ هشدار تنظیم کنید تا به خود یادآوری کنید که وعدهی غذاییتان را بخورید.
- زمان غذا خوردن را برای خودتان دلپذیر کنید
- با دوستان یا خانواده خود غذا بخورید یا در حین غذا خوردن، تلویزیون تماشا کنید تا ذهن خود را از کماشتهایی که دارید دور کنید.
- میز غذاخوری را بچینید، از بشقابهای زیبا استفاده کنید و در وسط میز گلدانی از گل قرار دهید.
- قبل از غذا، شکمتان را با خوراکیهای دیگر پر نکنید و جا برای غذا خوردن بگذارید
- نوشیدنیها و مایعات را در بین وعدههای غذایی بنوشید نه در حین خوردن وعدههای غذایی تا شکمتان با مایعات پر نشود.
تغییر در مزه و بو
بعد از درمان ممکن است غذاها طعم یا بوی متفاوتی برایتان داشته باشند. بهتر است غذاهای مختلفی را امتحان کرده و غذایی را که دوست دارید پیدا کنید.
- اگر همه چیز برایتان بیمزه باشد
- طعمدهندهها، ادویهها یا چاشنیهای قویتری به غذاها اضافه کنید.
- اگر زخم و آفت دهان یا گلو ندارید، ترشیجات، سس، سسهای سالاد، سرکه یا آب مرکبات را همراه با غذایتان مصرف کنید تا عطر و طعم بیشتری را احساس کنید.
- قبل یا بعد از غذا، آبنباتهای بدون قند بمکید.
- سعی کنید دهان خود را با یک محلول جوش شیرین خانگی تمیز کنید (برای تهیه این محلول: 4 فنجان آب، 1 قاشق چایخوری جوش شیرین، نصف قاشق چایخوری نمک را با هم مخلوط کنید. دهانتان را با آن شستشو دهید و تف کنید؛ محلول را قورت ندهید. این کار را یکی دو بار در روز یا قبل از غذا انجام دهید).
- اگر غذاها طعم فلزی یا تلخی دارند
- از ظروف پلاستیکی (نه از ظروف نقره یا مسی) استفاده کنید. از پختن غذا در قابلمه یا ماهیتابه چدن خودداری کنید.
- اگر گوشت قرمز برایتان طعم فلزی یا تلخی دارد، ماهی، مرغ یا لوبیا بخورید.
- مواد شیرین کننده مانند عسل یا شربت افرای خالص به غذاها اضافه کنید.
- اگر بوی غذا باعث میشود شما تمایل به خوردن نداشته باشید
- هنگام تهیه غذا سعی کنید به آشپزخانه نروید.
- به جای غذاهای گرم، غذاهای سرد یا در دمای اتاق انتخاب کنید (غذاهای گرم بوی بیشتری دارند).
- برای از بین بردن بو، یک شمع معطر روشن کنید یا اسانس روغنی خوشبو استفاده کنید.
- پنجرهای را باز کنید یا فن را روشن کنید تا بوی غذا در خانه کم شود.
کاهش وزن
لازم است کاهش وزنی را که در طول درمان سرطان دچار آن شدهاید، کنترل کنید. برای افزایش وزن و افزودن کالری به رژیم غذایی:
- وعدههای غذایی کم حجم و در دفعات بیشتری بخورید
- به جای 3 وعده غذایی اصلی، 5 تا 6 وعده غذایی کوچک در طول روز بخورید.
- زنگ هشدار یا یادآوری را برای خوردن وعده غذاییتان تنظیم کنید.
- فعالیت بدنی بیشتری داشته باشید
- در کل 150 دقیقه فعالیت بدنی در هفته را برای خودتان در نظر بگیرید.
- اگر احساس ضعف کردید یا قادر به حفظ برنامه روزانه خود نیستید، با تیم درمانی و پزشک خود در مورد فیزیوتراپی صحبت کنید.
افزایش وزن
برخی از بیماران در طول درمان سرطان یا پس از آن، افزایش وزن پیدا میکنند. این میتواند به عوامل زیادی مربوط باشد، از جمله تغییر در اشتها، کاهش سطح فعالیت، درمانهای هورمونی، مصرف استروئیدها و در زنان چه به سن یائسگی رسیده باشند چه نرسیده باشند. مدیریت افزایش وزن در واقع شامل انتخاب یک سبک زندگی سالمتر با خوردن غذاهای سالم و ورزش در حد توانایی شما میشود.
- غذاهای سالمتری را انتخاب کنید
-
- از مصرف غذاهای با کالری بالاتر که با سسهای خامهای یا پنیر پرچرب هستند، روغن و غذاهای سرخکردنی خودداری کنید.
- بخش بیشتری از سبد غذایی روزانهی خود را با میوههای کمکالری، سبزیجات غیر نشاستهای و غلات کامل فیبردار پر کنید.
- به جای گوشتهای پرچرب مانند همبرگر، استیک و کباب، بهتر است ماهی پخته یا کباب شده و گوشتهای کم چربی مانند مرغ بدون پوست و سینه بوقلمون را انتخاب کنید.
- یک لیست غذا و برنامه غذایی داشته باشید
- برنامهریزی قبلی و پیگیری غذاهایی که میخورید میتواند به شما کمک کند تا به اهداف خود پایبند باشید.
- آن بخشهایی از برنامه غذایی خود را که میتوانید بهبود ببخشید مشخص کرده و برای کار کردن روی آنها، اهدافی معین کنید.
- از کالری خالی (خوراکیهایی با ارزش غذایی کم و یا بدون هیچ ارزش غذایی) پرهیز کنید
- از مصرف نوشیدنیهای شیرین شده با شکر، غذاهای پخته شده با حرارت مستقیم و غذاهای فرآوری شده که فواید تغذیهای کمی دارند یا فاقد کالری هستند، خودداری کنید.
- نوشیدنیهایی مانند آب، آب معدنی گازدار و چای ساده را انتخاب کنید. این نوشیدنیها را میتوانید با میوهها یا طعمدهندههای مورد علاقه خود طعم دار کنید.
- فعالیت بدنی بیشتری داشته باشید
- حداقل 150 دقیقه در هفته فعالیت بدنی متوسط داشته باشید.
- دوستی را پیدا کنید تا در این فعالیتها با شما همراه باشد.
- اگر توانایی این فعالیتها را دارید، تمرینات قلبی، کششی و مقاومتی را برای کمک به حفظ یا افزایش توده عضلانیتان انجام دهید.
مشاوره و راهنمایی
با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.
فرم درخواست مشاوره رایگان
طرز تهیه و استفاده غذاهایی سرشار از مواد مغذی
بدن خود را مانند یک پیراهن خوب، تمیز و سفید در نظر بگیرید. شما میتوانید از شوینده مناسب برای تمیز کردن این پیراهن استفاده کنید و از آن در برابر آسیب محافظت کنید. درست مثل پیراهن سفید ما باید بدن خود را با نوع غذای مناسب تمیز نگه داریم. این کار را میتوانید با خوردن مقدار زیادی غذای سرشار از آنتی اکسیدان و مواد مغذی گیاهی انجام دهید که به تمیز کردن و محافظت از سلولهای بدن در برابر آسیب کمک میکند. یک راه آسان برای قرار دادن مواد مغذی گیاهی در رژیم غذایی خود این است که به دنبال غذاهای گیاهی رنگی مانند میوهها و سبزیجات رنگ دار باشید.
جدول زیر، به شما کمک میکند تا غذاهای متداولی که حاوی مواد مغذی گیاهی برای پیشگیری از سرطان هستند، را پیدا کنید. رنگهای مختلف به کار رفته در این جدول، نشان دهندهی این است که کدام غذاها بهتر هستند. همچنین دستورالعملهای آن را میتوانید مطالعه کنید. با یک برنامهریزی شامل این غذاها، میتوانید رنگینکمانی از همه غذاهای مفید را بخورید.
یک رژیم غذایی سالم، بخش مهمی از روند درمان یک بیمار سرطانی قبل، حین و بعد از درمان است.